Mâm cơm cúng giỗ tổ tiên là một truyền thống lâu đời của người Việt. Hằng năm vào ngày mất của người đã khuất, con cháu trong gia đình sẽ chuẩn bị mâm cơm và lễ vật cẩn thận. Đây không chỉ để tưởng nhớ người đã khuất mà còn để quây quần gia đình. Vì vậy, việc chuẩn bị cần phải chu đáo. Vậy cần gì cho mâm cơm cúng giỗ? Hãy tham khảo cách làm mâm cúng giỗ đơn giản và đầy đủ dưới đây!
Contents
Ý nghĩa sâu xa của mâm cỗ cúng giỗ của người Việt
Truyền thống thờ cúng tổ tiên của người Việt đã trở thành một phần không thể thiếu của văn hóa được truyền đồi đời. Việc tổ chức lễ giỗ cho người đã khuất trong gia đình và họ hàng là một trong những nét đặc trưng của truyền thống này. Ngày giỗ là dịp để thể hiện lòng biết ơn và tưởng nhớ đến người thân đã qua đời. Trong ngày này, gia đình thường sum họp bên nhau, tạo ra không khí ấm áp và đậm đà tình cảm. Dù điều kiện kinh tế gia đình có thể khác nhau, nhưng việc chuẩn bị mâm cỗ giỗ vẫn được coi là quan trọng và được thực hiện một cách cẩn thận.
Tổng hợp cách bày mâm cỗ ngon đơn giản và đầy đủ nhất
Mỗi nơi có cách sắp xếp mâm cúng riêng biệt dựa vào phong tục và tập quán địa phương. Dưới đây là một số ví dụ bạn có thể tham khảo:
Gợi ý mâm cỗ ngon miền Bắc
Trong vùng miền Bắc, phong tục cúng giỗ thường rất chi tiết và tỉ mỉ. Mâm cơm cúng sẽ được bày trên bàn thờ thành 3 vị trí, thường là một món ăn chia ra thành 2 đĩa để đặt ở hai bên. Trên mâm thờ sẽ có bát cơm trắng, quả trứng luộc đã bóc vỏ, và chén muối cùng một vị trí. Ở giữa mâm thờ thường đặt một đĩa xôi, một đĩa gà và chén rượu trắng, các món ăn khác sẽ được xếp xung quanh.
Theo quan niệm về tứ trụ và 4 mùa, mâm cỗ cúng giỗ ở miền Bắc thường được bày trí với các món tương ứng với 4 bát và 4 đĩa. Nếu gia đình lớn hơn, số lượng bát và đĩa có thể tăng lên thành 6 hoặc 8. Thức ăn được sắp xếp đầy đủ để thể hiện sự tôn kính và no đủ đối với người thân đã qua đời hoặc các bậc tiền bối.
Các món ăn trong bữa cúng giỗ thường bao gồm thịt lợn luộc, thịt gà luộc, trứng gà luộc, canh măng, canh bí, xôi gấc, xôi lạc, xôi đỗ, miến xào măng khô, mộc nhĩ, giá đỗ xào lòng gà, nộm, rau luộc, gỏi, cũng như các món tráng miệng như mứt hoặc bánh ngọt.
Có thể bạn quan tâm: Mâm Cúng Động Thổ Xây Nhà Và Những Thứ Bạn Cần Chuẩn Bị
Gợi ý mâm cỗ miền Nam ngon
Ở miền Nam, cách sống của người dân thường rất giản dị và tự do hơn so với hai miền khác. Do đó, bữa cơm cúng trong ngày giỗ của người miền Nam thường được chuẩn bị đơn giản hơn, không bị ràng buộc bởi những quy tắc cứng nhắc. Bàn ăn trong ngày giỗ thường có các món như: món hầm, món luộc, món xào và món kho. Tùy thuộc vào điều kiện kinh tế, bữa cơm sẽ được chuẩn bị phong phú và đầy đủ hơn.
- Món kho: Thường là thịt heo, cá lóc kho nước dừa (với hương vị đặc trưng của miền Nam).
- Món xào: Rau cải xào, củ cải xào…
- Món luộc: Ba chỉ cắt mỏng, thịt gà,..
- Món hầm: Thịt lợn hầm măng tre, xương hầm củ quả…
Gợi ý mâm cơm cúng giỗ miền Trung
Ở miền Trung, với ảnh hưởng từ văn hóa cung đình Huế, việc chuẩn bị mâm cơm cúng giỗ thường được chăm chút và tỉ mỉ hơn so với miền Bắc và miền Nam. Thông thường, thực đơn mâm cơm tại miền Trung thường bao gồm các món như sau:
- Các món canh: Canh khổ qua nhồi thịt, Canh củ hầm thịt bò, Canh măng xương, Canh bún giò,…
- Các món luộc: Thịt heo luộc, Thịt gà luộc,…
- Các món xào: Đậu cove xào, Xào thập cẩm,…
- Các món chiên, nướng: Tôm chiên, Cá chiên, Chả giò chiên,…
Mâm cơm cúng giỗ gồm những món gì trong 3 ngày?
Các mâm cơm cúng giỗ ở mỗi vùng địa phương thường có những thực đơn khác nhau. Dưới đây là tổng hợp của 3 miền về thực đơn:..
Mâm cơm cúng giỗ miền Bắc
Dưới đây là ba gợi ý thực đơn cho các bữa cơm gia đình:
Gợi ý thực đơn 1 (10 món, phục vụ 4-6 người):
- Gà luộc
- Xôi gấc
- Cơm trắng
- Trứng luộc
- Giò
- Canh chân giò hầm măng khô
- Nem rán
- Tôm chiên
- Miến nấu xương heo, mộc nhĩ
- Lòng gà xào giá đỗ
Gợi ý thực đơn 2 (12 món, phục vụ 6-8 người):
- Nộm thập cẩm
- Thịt heo luộc
- Xôi gấc
- Bánh chưng
- Giá đỗ xào lòng gà
- Thịt heo quay
- Giò đinh
- Tôm rang lá chanh
- Cơm trắng
- Trứng luộc
- Canh bí đỏ nấu xương
- Đỗ xào thịt
Gợi ý thực đơn 3 (11 món, phục vụ 4-6 người):
- Gà luộc
- Canh măng hầm xương heo
- Giò
- Dưa chuột non luộc
- Cá tẩm bột chiên
- Xôi lạc hoặc xôi ruốc
- Thịt lợn quay
- Canh khoai tây cà rốt nấu xương
- Thịt trâu xào cần tây
- Cơm trắng
- Trứng luộc
- Tôm tẩm bột chiên
Mâm cơm cúng giỗ miền Nam
Trong bữa cơm miền Nam, thường có các món ăn đặc trưng như Thịt kho hột vịt hoặc cá lóc kho.
Dưới đây là một số món bạn có thể tham khảo:
- Thịt kho hột vịt hoặc cá lóc kho nước dừa
- Thịt ba chỉ luộc
- Canh măng hầm thịt heo
- Rau xào thập cẩm
- Tôm chiên
- Chả giò
- Các món xào mặn, xào chua…
Mâm cơm cúng giỗ miền Trung
Thực đơn ở miền Trung rất phong phú và được trang trí đẹp mắt, đặc biệt là ở Huế.
Gợi ý thực đơn 1
- Thịt vịt luộc
- Gà nướng
- Nộm gà rau răm, tiêu muối
- Thịt heo luộc xắt mỏng
- Rau sống
- Thịt heo quay
- Canh thịt nhồi khổ qua
- Nem chả
- Cá thu kho nước
- Tôm rang sả
- Đậu co ve xào
- Gỏi cà rốt
- Gà nấu lá é
Gợi ý thực đơn 2
- Bánh mì
- Thịt bò nướng
- Gà luộc
- Tôm rim
- Canh củ hầm thịt
- Gà xào sả ớt
- Thịt heo kho đậu phụ
- Chả nam
- Bê nhúng giấm
- Thịt heo tẩm ướp nướng
- Nộm thịt bò, rau xà lách
- Khoai tây chiên
- Đậu trắng
- Su su xào
- Canh măng khô hầm
Những chú ý khi chuẩn bị mâm cơm cúng giỗ
Đối với mâm cỗ cúng giỗ
Trong buổi lễ cúng giỗ, có những quy tắc cơ bản mà chúng ta cần tuân theo để thể hiện sự tôn trọng và lòng thành kính đối với tổ tiên và các vị thần linh. Dưới đây là một số quy tắc quan trọng:
- Không nên thử món ăn trước khi cúng.
- Tránh sử dụng các món ăn sống hoặc có mùi tanh.
- Cơm, gạo, muối là không thể thiếu trong lễ cúng.
- Sử dụng bộ bát đĩa riêng cho việc cúng bái: Để tạo sự trang nghiêm và tôn trọng trong lễ cúng, nên có một bộ bát đĩa riêng dành cho việc cúng bái. Bát đĩa này không nên dùng cho mục đích khác ngoài lễ cúng.
- Không được sử dụng đồ đóng hộp để làm đồ thờ cúng.
Đối với mâm cỗ đãi khách
Khi chuẩn bị bàn tiệc để đón khách, chúng ta cần tuân theo một số nguyên tắc và lưu ý quan trọng để tạo ra một bữa ăn thú vị và thể hiện sự chào đón và tôn trọng với khách mời. Dưới đây là những điều cơ bản cần lưu ý:
- Sắp xếp món ăn gọn gàng và sạch sẽ
- Đảm bảo có đủ món ăn và dụng cụ: Bàn tiệc nên được trang bị đầy đủ các món ăn cần thiết và dụng cụ như đĩa, đũa, thìa, nắp bát và giấy ăn.
- Chất lượng và việc sắp xếp món ăn: Hãy chắc chắn rằng mọi món ăn đều được chuẩn bị với chất lượng tốt và hấp dẫn. Sắp xếp các món ăn sao cho phong phú và cân đối giữa các loại thực phẩm, từ món chính đến món tráng miệng.
Hướng dẫn cách bày mâm cơm cúng giỗ
Các khu vực ở Bắc, Trung và Nam Việt Nam, mặc dù mang đến sự đa dạng về văn hóa và phong tục, nhưng khi đến lễ cúng mâm cơm, mọi người đều chung lòng thành kính và trân trọng những giá trị truyền thống. Để chuẩn bị một bữa cơm cúng giỗ trang trọng và tôn vinh tổ tiên, dưới đây là một số lời khuyên cơ bản:
- Chọn bát đĩa đồng điệu: Để bàn thờ thêm hài hòa và đẹp mắt, bạn nên sử dụng các bát, đĩa, tô và đồ đạc cùng loại, cùng màu và có hoa văn tương đồng.
- Sắp xếp chén muối, chén gạo và nhang cúng: Đặt chén muối và chén gạo cùng với nơi để cắm nhang trước bàn cúng giỗ. Điều này thể hiện lòng biết ơn và kính trọng đối với những nguyên liệu cơ bản của cuộc sống.
- Bày các món chính ở trung tâm: Các món quan trọng như canh, hầm và thịt nên được bày ở giữa bàn cúng giỗ. Các món khác nên được sắp xếp xung quanh.
- Phong cách bày cơm theo miền Bắc, Trung và Nam: Tùy theo vùng miền, có những cách bày mâm cúng giỗ khác nhau. Ở Bắc, thường bới cơm ra bát nhỏ và sử dụng 5 chén cơm và 5 đôi đũa đặt vào bàn cúng. Trong quá trình bới cơm, chỉ xới cơm vào chén một lần duy nhất. Trong khi đó, ở Trung và Nam, thường để cơm trong tô hoặc đĩa, bày 6 chén cơm và 6 đôi đũa sắp xếp gọn gàng để cúng.
- Đặt vàng mã (nếu có): Nếu có vàng mã, hãy đặt nó lên mâm nhỏ và đặt cạnh bàn cúng giỗ để tôn vinh gia đình và tổ tiên.
Bài văn khấn trong ngày cúng giỗ
Con lạy chín phương Trời, mười phương Chư Phật, Chư Phật mười phương.
Con kính lạy Đức Hoàng Thiên Hậu Thổ chư vị Tôn thần.
Con kính lạy ngài Đông Trù Tư mệnh Táo phủ Thần Quân.
Con kính lạy các ngài Thần linh, Thổ địa cai quản trong xứ này.
Con kính lạy Tổ Tiên nội ngoại họ………………………………………………….
Tín chủ (chúng) con là……………………………………Tuổi………………………
Ngụ tại………………………………………………………………………………….
Hôm nay là ngày ………tháng ………năm…………………………( m lịch).
Là chính ngày Cát Kỵ của……………………………………………………………
Thiết nghĩ…………………. vắng xa trần thế, không thấy âm dung.
Năm qua tháng lại ngày húy lâm. Ơn võng cực xem bằng trời biển, nghĩa sinh thành không lúc nào quên. Càng nhớ công ơn gây cơ tạo nghiệp bao nhiêu, càng cảm thâm tình, không bề dãi tỏ.
Ngày Cát Kỵ, hôm nay chúng con và toàn gia con cháu thành tâm sắm lễ, quả cau, lá trầu, hương hoa trà quả, thắp nén tâm hương dâng lên trước án thành khẩn kính mời…………………………………………………………
Mất ngày ……..tháng…….năm…………………………( âm lịch).
Mộ phần táng tại…………………………………………………………………
Cúi xin linh thiêng giáng về linh sàng, chứng giám lòng thành, thụ hưởng lễ vật, độ cho con cháu an ninh khang thái, vạn sự tốt lành, gia cảnh hưng long thịnh vượng.
Con lại xin kính mời các vị Tổ Tiên nội ngoại, Tổ Khảo, Tổ Tỷ, Bá Thúc, Huynh Đệ, Cô Di, Tỷ Muội và toàn thể các Hương hồn gia tiên đồng lai hâm hưởng.
Tín chủ con lại xin kính mời ngài Thổ Công, Táo Quân và chư vị Linh thần đồng lai giám cách thượng hưởng.
Tín chủ lại mời các vị vong linh Tiền chủ, Hậu chủ nhà này, đất này cùng tới hâm hưởng.
Chúng con lễ bạc tâm thành, cúi xin được phù hộ độ trì.
Phục duy cẩn cáo!
Tham khảo thêm: Bộ tam sên là gì? Ý nghĩa và cách cúng chuẩn nhất 2025
Trên đây là những mẫu gợi ý thực đơn đám giỗ cho từng miền mà Taxi tải Thành Hưng đã chia sẻ cho các bạn. Hi vọng rằng bạn đã có thể chuẩn bị được một mâm cỗ tươm tấp cho ngày quan trọng này.
